Koloni sayısının artırılması için yapılan bölmelerde, anasız, ana yenileyen ve oğul verme hazırlığı yapan kolonilerde arıların doğal koşullarda yaptıkları yüksüklerin kullanılması niteliksiz ana arı yetiştirilmesine, oğul verme eğiliminin artmasına, genotipin bozulmasına ve verimin düşmesine yol açmaktadır. Bu tip niteliksiz ana arıların kullanıldığı kolonilerde arılar ilk fırsatta oğul vererek veya yeniden ana arı yüksükleri yaparak ana arıdan kurtulmak isteyeceklerdir. Böylece kolonilerin nektar ve polen kaynaklarından gereği gibi yararlanma olanağı kalmayacaktır. Rastgele hazırlanmış doğal yüksüklerin kullanılması, verimi artırma yönünde yapılacak bir seleksiyonda ilerleme şansını ortadan kaldırmaktadır. Oysa performansı düşük olan ve istenmeyen özellikler gösteren koloniler sürekli ayıklanmalıdır. Bu ayıklamada esas olan nitelikli ana arıların kullanılması, diğerlerinin damızlıktan çıkarılmasıdır. Arıcılığın kesintisiz ve tatmin edici bir gelir kaynağı olmasını sağlamak için kontrollü koşullarda yetiştirilmiş, genç ve damızlık değeri yüksek ana arılarla çalışılmalıdır. 2.3. Kontrollü Ana Arı Yetiştiriciliğinin Esasları 2.3.1. Damızlık Seçimi Nitelikli ana arı yetiştirmenin ilk koşulu uygun damızlık materyalin (yumurta veya genç larva) seçimidir. Bu nedenle, ana arı yetiştirmek 12 ARICILIK ÜZERİNE BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR üzere kullanılacak damızlık materyalin alınacağı koloni ya da koloniler üretimde en az bir yılını doldurmuş ve üzerinde durulacak özellikler bakımından aynı koşullarda tutulan diğer kolonilere üstünlüğünü kanıtlamış olmalıdır. Damızlık seçiminde bal verimi, yumurtlama hızı veya kuluçka alanı, petek işleme, uçuş etkinliği ve yaşama gücü,... gibi bazı fizyolojik özellikler ve dil uzunluğu, vücut büyüklüğü, renk, kıl örtüsü,... gibi morfolojik özelliklerle hırçınlık, yağmacılık eğilimi, oğul eğilimi ve propolis toplama eğilimi,... gibi bir takım davranış özellikleri dikkate alınır. Ancak kolonilerin belirtilen bu özelliklerinin sağlıklı olarak izlenebilmesi için kayıt tutmak gereklidir. Elde karşılaştırma yapılacak kayıtlar yoksa o zaman gözlenebilir özellikleri üstün olan kolonilerin damızlık olarak kullanılmalıdır. Yukarıdaki esaslar çerçevesinde belirlenen damızlık koloniler ana arı yetiştirmede kullanılacak yumurta veya genç larva sağlamak üzere düzenlenerek uygun yaşta larva elde edilebilir. Ana arı yetiştiriciliğinde, yapay tohumlama uygulanması planlanmış ise, sperma temini için erkek arı alınacak koloniler dikkatlice seçilmeli ve böylece baba genotipinin de istenen özelliklere sahip olması sağlanmalıdır. Ana arılar doğal koşullarda çiftleştirileceklerse çiftleştirmede görev alacak erkek arıların denetlenmesi hemen hemen olanaksızdır. 2.3.2. Yüksük Üretimi Ana arı yetiştiriciliğinde, damızlık larvaların ana arıya özgü anatomik, fizyolojik ve morfolojik özellikleri kazanmalarını sağlayacak gıda ile 13 (arı sütü) yeterli bir beslemeye tabi tutulmuş olmaları son derece önemlidir. Aşılanan larvalara yapılan besleme nitelik ve nicelik olarak ayrıcalık göstermektedir. Beslemede ortaya çıkabilecek en küçük bir kesinti ya da sapma ana arıların tam gelişememesine ve verimsiz olmalarına yol açacaktır. Ana arı adayı larvalara istenen özellikte ve yoğunlukta bir besleme yapılabilmesi için mevsim koşullarının kolonilere bol miktarda nektar ve polen gelişine uygun olması ve ayrıca yüksüklerin üretileceği kolonilerde bakıcı arı populasyonunun güçlü olması gereklidir. Nitelikli ana arı üretimi için gerekli çevre koşullarının en uygun olduğu dönem arıların oğul verme eğilimlerinin yüksek olduğu dönemdir. Bu dönemde hem kovan içinde ve hem de kovan dışında gerekli koşullar mevcuttur. Oğul verme dönemindeki kolonilerin bakıcı arı sayısı yeterlidir ve kovana bol miktarda nektar ve polen taşınmaktadır. Bu koşullarda yetiştirilen ana arılar için yetersiz beslenme olasılığı bulunmadığından üstün özelliklere sahip ana arılar yetiştirmek mümkün olmaktadır. Yani yüksük üretiminde kullanılacak kolonilere oğul döneminde güçlü kolonilerin sahip olduğu koşullar sağlanmalıdır. Bu amaçla, populasyonu yetersiz kolonilere arı ve yavru takviyesi yaparak güçlendirmek ve aynı zamanda yemleme yapmak gerekmektedir. Plânlanan üretimin boyutu ne olursa olsun, damızlık değeri yüksek ana arılar elde edebilmek için aynı ilkelere uyulmalıdır.
Yorumlar
Yorum Gönder